Mag een onderneming vaccinatie verplicht stellen? Dat is de grote vraag die op dit moment speelt. Leaseplan heeft tegen zijn medewerkers gezegd dat zij thuis moeten blijven als zij niet gevaccineerd zijn. Gelijk ontstond er grote ophef bij de vakbonden. En dat terwijl Leaseplan werknemers niet vraagt of zij zich hebben gevaccineerd. Veel juristen schermen met het recht op lichamelijk integriteit en het recht op privacy. Daarom vinden zij dat vaccinatie niet verplicht gesteld kan worden. En ik vraag mij dat ten zeerste af.
Om vaccinatie verplicht te stellen, moet je ernaar kunnen vragen. En mag een bestuurder vragen of je gevaccineerd bent? Volgens hoogleraar arbeidsrecht mag een werkgever vragen of iemand gevaccineerd is. Daar moet de werkgever wel een goede reden voor hebben. Maar ja, wat is een goede reden?
Het beschermen van de medewerkers vind ik een goede reden. Want werknemers hebben recht op een veilige werksituatie. Daarnaast heeft de werkgever de zorgplicht voor een veilige werksituatie. Dus je moet kijken of niet gevaccineerde werknemers een onveilige werksituatie bewerkstelligen. En in mijn ogen is dat zo wanneer mensen bijvoorbeeld binnen werken. Dan is het erg moeilijk om altijd 1,5 meter afstand te houden. Daarnaast kunnen earosolen ook virusdeeltjes verspreiden. Daarom is een besmetting binnen voorkomen ontzettend moeilijk, misschien wel onmogelijk.
Dus ongevaccineerde medewerkers die binnen werken zorgen voor een onveilige werksituatie is mijn conclusie. Maar dan eerder voor zichzelf, dan voor degenen die gevaccineerd zijn. Al hoewel gevaccineerden ook erg ziek kunnen worden en zelfs kunnen overlijden. De kans dat dit gebeurd is een stuk kleiner dan voor niet gevaccineerden.
Maar … mag vaccinatie verplicht worden?
In de vorige paragraaf trek ik de conclusie dat een werkgever mag vragen of een medewerker is gevaccineerd. Maar dan weten we nog niet of de werkgever vaccinatie verplicht mag stellen. En dat is in mijn ogen een kwestie van afwegen van belangen. De overheid zegt dat een werkgever vaccinatie niet verplicht mag stellen. Er zijn twee rechten die dit onderbouwen:
- Artikel 11 van de Nederlandse grondwet waarin het recht op onaantastbaarheid van het lichaam staat.
- Artikel 8 van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens. Daarin staat dat ieder mens het recht heeft om zelf te beschikken over zijn lichamelijke integriteit.
Maar in lid 1 van artikel 7:658 BW staat een plicht vermeld voor de werkgever, de zogenaamde zorgplicht van de werkgever. Het uitgangspunt is dat de werkgever verplicht is om een veilige werkomgeving te creëren voor zijn werknemers. Het staat in ieder geval vast dat de werkgever maatregelen dient te nemen die redelijkerwijs nodig zijn om te voorkomen dat de werknemer ziek wordt door de uitoefening van zijn werkzaamheden.
Je zou zeggen dat de Nederlandse Grondwet en de Rechten van de Mens voor gaan boven het Burgerlijk Wetboek. Maar deze rechten dienen in het geval van vaccinatie ter bescherming van het individu. En de zorgplicht van de werkgever dient ter bescherming van alle werknemers. Daarom is het in mijn ogen het afwegen van het individuele belang en het groepsbelang en misschien wel maatschappelijk belang. Als de rechter besluit dat het maatschappelijk belang voor gaat, dan kan de werkgever vaccinatie verplicht stellen. En de rechter heeft op het moment van schrijven nog geen uitspraak gedaan. Ik ben benieuwd.