Organisaties met veel vrijwilligers lopen tegen deze vraag aan. Zij hebben bijvoorbeeld 30 medewerkers in vaste loondienst en nog eens 40 vrijwilligers die regelmatig werk voor de organisatie verrichten. De vraag is wanneer ben je als organisatie verplicht een ondernemingsraad op te richten, als je door het aantal vrijwilligers de grens van 50 werknemers passeert. Met andere woorden telt een vrijwilliger mee als werknemer bij de bepaling of een OR verplicht is?
In artikel 1:2 WOR is de volgende bepaling te vinden:
Voor de toepassing van het bij of krachtens deze wet bepaalde wordt onder in de onderneming werkzame personen verstaan: degenen die in de onderneming werkzaam zijn krachtens een publiekrechtelijke aanstelling bij dan wel krachtens een arbeidsovereenkomst met de ondernemer die de onderneming in stand houdt.
Uit bovenstaande bepaling blijkt dat de criteria een publiekrechtelijke aanstelling of een arbeidsovereenkomst zijn. Vrijwilligers hebben meestal een vrijwilligersovereenkomst gesloten. Nu rest de vraag of een vrijwilligersovereenkomst als een arbeidsovereenkomst gezien kan worden. De definitie van een arbeidsovereenkomst is te vinden in artikel 610:1 BW en luidt als volgt:
De arbeidsovereenkomst is de overeenkomst waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten.
Uit deze definitie blijkt dat er vier criteria zijn, namelijk:
- Gezagsverhouding: de medewerker moet in opdracht van de organisatie werken.
- Loon: onder loon verstaat de wetgever simpel gezegd elke tegenprestatie voor de verrichte arbeid, dus ook niet vrijgestelde (onkosten)vergoedingen (bron: https://www.arbeidsrechter.nl/wat-behoort-er-tot-het-loon-werknemer-berekenen/).
- Zekere tijd: dat is een heel ruim begrip. Een uur is bijvoorbeeld al een zekere tijd.
- Arbeid
Een vrijwilliger waarmee een bepaalde vergoeding is afgesproken voldoet vaak aan deze criteria en zou daarom naar mijn mening mee moeten tellen als werknemer bij de bepaling of het oprichten van een ondernemingsraad verplicht is.
Maar naast deze concrete criteria speelt ook nog een ander criterium. Is het een verbetering van de medezeggenschap als je vrijwilligers kiesrecht geeft en dus meetelt bij de werkzame personen? Als het antwoord hierop ja is, dan is het in mijn ogen zeker een verplichting om vrijwilligers mee te tellen bij de werkzame personen.